In veteranenblad Checkpoint. Een interview met Desiree Verweij, hoogleraar militaire ethiek. Wat doe je tegen een vijand die de Conventies van Genève aan z’n laars lapt en rücksichtslos doodt en martelt? Het laatste deel van m’n drieluik over ‘wreedheid als wapen’.

Vandaag publiceert Checkpoint m’n essay ‘Wreedheid als wapen’

Hoe wapen je jezelf tegen een meedogenloze tegenstander?
Wat doe je tegen een vijand die kan doden zonder gevoel?
Maakt oordeel ons machteloos?

Met verhoogde hartslag stop ik schoon ondergoed en ’n tandenborstel in een tas. Het is eind juni.  Zojuist heeft een collega me telefonisch gewaarschuwd. Ik ben in staat van beschuldiging gesteld en moet me volgens hem voorbereiden op voorgeleiding bij het Internationale Strafhof. In mijn smartphone zoek ik het nummer van advocaat Geert Jan Knoops. Ik plaats het nummer van de strafrechtgeleerde onder een zogenoemde sneltoets want detentie dreigt.

Veel veteranen liepen psychisch of fysiek letsel op. Soms blijvend. Nee, dit is geen pleidooi om ze kritiekloos te benaderen maar wel om vandaag stil te staan bij het feit dat zij bereid waren de prijs voor de vrijheid, ook die van mensen ver weg, te betalen. Dat deden ze, hoe je het ook wendt of keert, namens ons allemaal.

Wilt u met ze mee op missie? Begrijpen waarom ze gingen? Zien en horen wat ze meemaakten en hoe het hun leven veranderde?

Tijdens de NAVO-missie (ISAF) in Uruzgan werkten de Nederlanders samen met lokale machthebbers die zich schuldig maakten aan seksueel misbruik van minderjarige jongens. Het misbruik werd volgens anonieme bronnen ook gepleegd in een met Nederlands geld gebouwd mortuarium, recht tegenover Kamp Holland. Een Uruzgaan-veteraan vertelt: “Ik heb er melding van gemaakt bij het Provinciaal Reconstructie Team. Iedereen wist ervan. (…) Het werd niet gebruikt als mortuarium maar om kinderen, jongetjes te misbruiken. ”Het ongemoeid laten van dat misbruik leidt tot veiligheidsrisico’s. Dat blijkt uit de documentaire ‘Onder toeziend oog’ (KRO- NCRV)

Tijdens de NAVO- missie in Uruzgan (ISAF) trainden Nederlanders de Afghan Highway Police (AHP), een militie van krijgsheer Matiullah Khan met wie Nederland formeel geen zaken deed. Dat blijkt uit onderzoek van Brandpunt (KRO-NCRV).

Matiullah Khan leidde, naar eigen zeggen, een militie van tweeduizend gewapende mannen. Nederland werkte officieel niet met de krijgsheer samen. Uit een document dat Brandpunt vandaag publiceert, blijkt dat de Nederlanders de militie van Khan trainden.

In een speciale uitzending besteedt Brandpunt dinsdag aandacht aan de keerzijde van Nederlandse missie in Uruzgan. Om de strijd tegen de Taliban te winnen werkte ISAF ook samen met lokale machthebbers die zich schuldig maakten aan het seksueel misbruiken van minderjarige jongens.

Hamid Karzai, president van Afghanistan sloot een verbond met mannen die tot hun ellebogen in het bloed zitten. Na 11 september 2001 verklaren de Verenigde Staten de oorlog aan de machthebbers in Afghanistan, de Taliban. De gastheren van Al Qaida weigeren Osama Bin Laden, het brein achter 9/11 uit te leveren. De Amerikanen steunen Hamid Karzai, die samen met de zogenoemde Noordelijke Alliantie de Taliban verdrijft. Vanaf december december 2001 bekleedt Karzai een machtspositie als lid van de overgangsregering. Een paar maanden later wordt hij door de vergadering van stamoudsten tot president gekozen. (international version available)

Reporter trekt het gebied in dat tot voor kort onder controle was van de Taliban. Aan de hand van Afghaanse ooggetuigen, reconstrueren we de gebeurtenissen van eind vorig jaar toen de Taliban de omgeving rond de Nederlandse basis bij Deh Rawod bezette en de lokale bevolking onderdrukte op een paar kilometer van een Nederlandse basis.  De veiligheidssituatie is verbeterd maar broos. Dat blijkt uit de de mate van beveiliging rond een vergadering van dorpsoudsten en stamleiders in Deh Rawod. Maar ook tijdens een conferentie bij gouverneur van Uruzgan, A. Hamdam in Tarin Kowt heerst nervositeit. Voor het derde jaar onderzoekt Reporter de stand van zaken bij de missie in Uruzgan, Afghanistan.Hoe verloopt bijvoorbeeld de controle op de besteding van het Nederlandse ontwikkelingsgeld? In een gesprek met de nieuwe  (nu) tweehoofdige leiding van de ISAF- missie maken we de balans op.

Ger Kremer is voor zijn laatste missie in Uruzgan. Daar maakt hij de balans op terwijl hij op zijn operatietafel probeert slachtoffers van het geweld in leven te houden. Kremer ziet hoe het wapentuig evolueert en verwondingen en verminkingen steeds erger worden. Vaak onherstelbaar. Hij stopt er mee omdat hij merkt hoe het hem meer en meer bij de keel grijpt. De dreiging, de angst, de gewonden en de doden, ze hebben hun sporen achter gelaten en Ger Kremer blijvend veranderd.