Today a tear is not a tear, today a tear is lead.

Today the sigh is not a sigh, today the sigh is a scream that calls out.

Today the silence is not silence, today the silence is a warning that 8372 were killed…

Annemiek Leclaire belde of ik in vakblad Villamedia wilde vertellen over ‘Het gesprek van m’n leven’. Een eervol verzoek waaraan ik graag heb voldaan. Vooral omdat het minder over mij dan over een paar andere mensen kon gaan en over een gebeurtenis die we nooit mogen vergeten. Annemiek heeft het, vind ik, mooi opgeschreven. Dank daarvoor.

Juli 1995. Massamoord in het hart van Europa. Onder leiding van generaal Ratko Mladic vermoorden Bosnisch Servische troepen meer dan achtduizend vluchtelingen. Mensen die bescherming zochten in de enclave Srebrenica. Een gebied dat door de Verenigde Naties tot zogenoemde safe area is verklaard. Dat blijkt het niet te zijn. Lichtbewapende Nederlandse blauwhelmen zijn niet in staat de opmars te stuiten, toegezegde luchtsteun blijft uit. Een colonne van tien tot vijftienduizend vooral mannen probeert door de bergen Tuzla te bereiken. Tijdens die zogenoemde ‘Mars van de dood’ worden velen van hen om het leven gebracht. Sommige hoofdstukken uit de geschiedenis van de genocide zijn en worden nog altijd verkeerd geschreven ook als het gaat om het internationale machtsspel dat  aan de val van de VN- enclave vooraf ging.

De voorbije week is vooral vanuit Nederlands perspectief teruggeblikt op de gebeurtenissen van 25 jaar geleden. Vandaag herdenken overal ter wereld ontheemde overlevenden, nabestaanden en ooggetuigen de genocide. De slachtpartij die Servische milities aanrichtten onder vijftien tot twintigduizend mensen die de enclave ontvluchtten. De Bosnische arts Ilijaz Pilav overleefde. Tien jaar later nodigt hij Dutchbat arts Ger Kremer en mij uit om mee te lopen en te herdenken…

Tien jaar na de massamoord op meer dan achtduizend Bosniers organiseert arts en overlevende Ilijaz Pilav een gedenkmars van Tuzla terug naar Srebrenica. Een tocht met getuigenissen van overlevenden over de horror van juli 1995. Een mars langs mijnenvelden en massagraven die herinneren aan de grootste moordpartij in naoorlogs Europa.