Op basis van vrij gegeven communicatie, documenten én ooggetuigenverslagen nemen we je mee naar ‘ De hel van Kabul’.  Van dag tot dag en soms van uur tot uur reconstrueren we wat er gebeurde toen de Taliban in augustus opnieuw de macht grepen. Duizenden mensen onder wie honderden landgenoten en Afghaanse tolken die voor Nederland hadden gewerkt, probeerden in doodsnood hun land te ontvluchten. Voor het eerst doet Cees Roels, de plaatsvervangende ambassadeur ter plaatse zijn verhaal voor een camera. Dat geldt ook voor majoor Tijs, de commandant van het KCT (Korps Commandotroepen) team. Hij vertelt over hun inzet aan de hand van niet eerder vertoonde bodycam- beelden.

Na de val van Kabul, in augustus vorig jaar, zette het ministerie van Buitenlandse Zaken studenten in om tolken te evacueren. Dat blijkt uit onderzoek van Zembla.  Het gaat om studenten die naast hun opleiding deelnemen aan het werkstudentprogramma van Defensie (Defensity College), een bijbaan van één à twee dagen in de week. “Ik dacht dat ik broodjes ging smeren, maar we moesten tolken contacteren en hen begeleiden naar het vliegveld”, vertelt één van hen in de uitzending. Oud-topdiplomaat Pieter Feith reageert verbaasd: “Je zadelt jonge mensen zonder ervaring op met verantwoordelijkheden die gaan over mensenlevens.”

Naar de klote. Troops in contact

Voor het eerst zien we de oorlog in Uruzgan door de ogen van de Nederlandse militairen zelf. Zij vertellen hun verhaal, ondersteund door zelfgemaakte beelden. Gefilmd tijdens hun missie. De documentaire is tot stand gekomen zonder medewerking of tussenkomst van het Ministerie van Defensie. Zeven leden van het 17de- pantserinfanteriebataljon uit Oirschot over hun ervaringen: geen wederopbouwmissie maar vechten, vrijwel dagelijks, tegen een onzichtbare vijand, de Taliban.

Net als vorig jaar onderzoekt Reporter de Nederlandse ISAF- missie in Afghanistan. Politici blijven het een wederopbouwmissie noemen maar er wordt steeds vaker vooral gevochten. Een paar dagen voor de KRO ploeg in Kabul arriveert is Tim Hoogland omgekomen. De elfde dode aan Nederlandse kant. De soldaat eerste klas, is het eerste slachtoffer dat valt tijdens een vuurgevecht met de taliban. En de vijand wint terrein. “Ze zitten hemelsbreed op drie tot vijf kilometer”, erkent commandant Nico Geerts. Militairen uiten in Reporter voor het eerst openlijk hun frustraties. Van ‘wederopbouw’ is in Uruzgan amper sprake. In plaats daarvan is er de dagelijkse confrontatie met geweld. Ook voor het eerst: gevechtsbeelden vanuit een Apache helikopter. Te zien is hoe de taliban burgers in zet als menselijk schild. Reporter over militairen die vechten tegen een vaak onzichtbare vijand maar meer dan dat, strijden voor erkenning.

Uruzgan. Wat is het antwoord van ISAF op de terreur van de de vijand? Nederlandse militairen staan machteloos tegenover de wreedheid van de  Taliban. De vijand moordt en martelt om de bevolking af te houden van samenwerking met de buitenlandse troepen. 85 procent van de mensen in Uruzgan is analfabeet en ze wantrouwen de ISAF- soldaten. Wat komt er tijdens de eerste maanden terecht van de wederopbouwmissie in Afghanistan?